Een deel van de gebouwen in Nederland moet voor 2026 zijn voorzien van een Gebouwautomatiserings– en Controle Systeem (GACS) dat voldoet aan de technische eisen. Het inventariseren van je gebouwen is een belangrijke eerste stap.
Zoals in ons vorige artikel beschreven, staat duurzaamheid de komende jaren hoog op de agenda in de vastgoedsector, dankzij de introductie van nieuwe wet- en regelgeving vanuit de Europese Unie. Een van de eerste deadlines die eraan komt is die van de Gebouwautomatiserings- en Controle Systeem (GACS) in Nederland.
GACS klaar voor 2026
Om energie te besparen en de carbon footprint te verlagen, moeten alle gebouwgebonden installaties worden geautomatiseerd. Denk aan de lichten die automatisch aan en uit gaan, het uitrollen van zonwering en de regulering van de temperatuur in het gebouw. Het systeem dat al deze slimme technologie in een gebouw uitleest en aanstuurt, wordt het Gebouwautomatiserings- en Controle Systeem (GACS) genoemd.
Volgens de Nederlandse wet- en regelgeving moet een deel van de gebouwen voor 2026 zijn voorzien van een GACS dat voldoet aan de technische eisen conform de NEN 52120. Dit geldt voor alle nieuwbouw utiliteitsgebouwen met een verwarming- of airco-installatie vanaf 290 kW nominaal vermogen. Bij bestaande bouw moet GACS worden meegenomen als een opwekker wordt vervangen en/of worden opgenomen in je MJOP (meerjarenonderhoudsplan) of renovatiepaspoort.
GACS-naleving in 3 stappen
Dit zijn de stappen die je kunt zetten om aan de wetgeving te voldoen:
- De eerste stap is een snelle check van je gebouwgebonden systemen. Dit betekent dat je alle gebouwgebonden systemen naloopt aan de hand van deze checklist, om te controleren aan welke eisen je voldoet en aan welke nog niet.
Bij Deerns hebben we een Quick Scan ontwikkeld om binnen één dag jouw gebouw te inventariseren. In het rapport staat welke systemen aan de eisen voldoen, waar nog verbeteringen nodig zijn, welke kosten dit grofweg met zich meebrengt en het moment dat deze aangepast moeten worden.
2. Vervolgens maak je een upgrade plan voor de systemen die nog niet conform de wetgeving zijn.
3. Dit upgrade plan neem je op in je meerjarig onderhoudsplan.
Voor kleine gebouwen is de uitdaging misschien nog wel het grootst. Veel kleine gebouwen hebben nog geen gebouwautomatiserings- en controlesysteem en zullen dit dus als actie moeten opnemen in hun meerjarig onderhoudsplan. Daar komt bij dat de meeste kleine bedrijven vaak geen meerjarig onderhoudsplan hebben en hier dus als eerste werk van moeten maken.
Ben je de huurder van het pand? Dan is het allereerst zaak om de contracten erop na te lopen en te achterhalen wie de verantwoordelijkheid draagt voor dit plan. Werk vervolgens samen met de gebouweigenaar om ervoor te zorgen dat de nodige upgrades in het meerjarig onderhoudsplan worden opgenomen.
Handhaving van GACS
Met al die geautomatiseerde systemen wordt er een aanzienlijke hoeveelheid data verzameld. Deze informatie dient te worden gerapporteerd via de Energie-Efficiëntie Directive (EED). Voldoet het gebouw met de doorgegeven data aan alle eisen, dan hoef je pas 5 jaar later weer opnieuw gegevens aan te leveren in Nederland.
Als de rapportage echter tekortschiet, dan vindt er een controle plaats. Het gebouw wordt elk jaar opnieuw gecontroleerd, tot het voldoet aan de wetgeving. Eerst ontvang je een waarschuwing, daarna een boete. De laatste maatregel is het intrekken van je vergunning, waardoor je geen activiteiten in het gebouw meer mag uitvoeren.
Verbonden en geautomatiseerd: de voordelen
Maar er is ook goed nieuws, want een GACS levert tal van voordelen op, niet alleen voor het klimaat maar ook voor de financiële resultaten:
- Energiebesparing dankzij slimme systemen die ervoor zorgen dat verlichting en ventilatie alleen geactiveerd worden wanneer ruimtes daadwerkelijk in gebruik zijn.
- De GACS meet eveneens het energieverbruik in gebouwen via het Energiemanagementsysteem (EMS), wat waardevolle inzichten biedt voor aanvullende energiebesparingen.
- Al deze informatie dient als input voor je ESG-rapportage, zoals CSRD en EU Taxonomy. Alle belangrijke faciliteiten en verdiepingen worden automatisch uitgemeten, inclusief het werkelijke verbruik van CO₂, energie en water.
Om je gebouw helemaal GACS-proof te maken, is het essentieel om ook je energieverbruik nauwkeurig te meten en te beheren. Houd onze ESG-reeks in de gaten voor meer inzichten over dit onderwerp, evenals de vereisten rondom ESG-rapportages.
Wil jij vandaag nog aan de slag met het inventariseren en automatiseren van je gebouw? Neem contact op met een van onze experts.
