Stadsbalkons zorgen voor levendigheid en maken onze steden groener. Een doordacht liftplan is de cruciale schakel tussen hoogbouw, publieke toegankelijkheid en veiligheid.
Hoogbouw is in Nederland volop in ontwikkeling. Woningnood en stedelijke verdichting zorgen voor een toename, maar ook de functies veranderen. Twee uitdagingen zijn daarbij het verbeteren van de levendigheid in de stad en het wegnemen van de anonimiteit van hoogbouw. Deze trends staan hierbij centraal:
- Het vergoten van de publieke toegankelijkheid en transparantie van de plint met bijvoorbeeld horeca en retail.
- Het creëren van stadsbalkons en openbare daken die toegankelijk zijn voor bewoners, kantoormedewerkers en/of het publiek.
Deze ontwikkelingen bevorderen de integratie van betonnen kolossen in de stad, maar brengen ook risico’s met zich mee. Denk aan sociale veiligheid wanneer ongewenste gasten vanuit ondergrondse parkeerlagen de toren kunnen betreden. Dit is de reden dat steden als Rotterdam het tegenwoordig verbieden om woningliften rechtstreeks door te trekken naar de onderliggende parkeerkelders. Ook efficiëntie in de verkeersafhandeling is hierbij een belangrijke overweging: een lift die op meerdere parkeerlagen moet stoppen voordat deze terug de toren in kan, zorgt voor onnodig lange wachtijden voor de bewoners.
Het ontwerp van publieke, multifunctionele hoogbouw valt en staat vaak met een goed liftplan dat rekening houdt met de verschillende gebruikers en hun specifieke behoeften. Het waarborgen van een soepele en veilige doorstroming van eigen gebruikers en extern publiek is essentieel voor het succes van moderne hoogbouwprojecten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan projecten als Valley, A’DAM, Escher Gardens en HART010.
A’DAM: Succesvolle integratie van gemengd gebruik
Neem de A’DAM toren in Amsterdam-Noord. Deze voormalige Shell-kantoortoren is een publieke toren geworden voor de dans- en muziekscene, maar deze transformatie ging wel gepaard met een vertienvoudiging van de intensiteit van interne bewegingen. Extra liften plaatsen was hierbij maar beperkt mogelijk.
Voor het uitwerken van het concept moest met veel verschillende facetten rekening worden gehouden, onder andere het gemengd gebruik voor de vele functies: de publieke Lookout, horecagelegenheden in de kroon en de plint, flexibele werkplekken, kantoren en een hotel. In plaats van aparte liften te maken voor elke functie, adviseerde Deerns om dezelfde liften voor gemengd gebruik te benutten. Dit is duurzamer en financieel efficiënter. De ontwikkelaar omarmde dit idee, vanuit de wens dat alle bezoekers, van kantoormedewerkers tot feestgangers, elkaar in de liften tegen mochten komen.
Hierbij werd wel extra aandacht besteed aan sociale veiligheid: de verschillende gebruikers en het publiek kruisen elkaar immers, wat spanning kan veroorzaken. Daarom werd voor de Lookout shuttle ook een concept van time-sharing geïntroduceerd: deze lift wordt in de vroege ochtend voor goederenvervoer gebruikt en is daarna bechikbaar voor de reguliere ochtendpiek van kantoor- en hotelverkeer.
De liftkern maximaliseren
De toegenomen multifunctionaliteit van hoogbouw versterkt de noodzaak van een op maat gemaakt liftconcept. Bij Deerns trekken we alle registers open om het verkeer in goede banen te leiden en de maximale capaciteit uit de liftkernen te halen. Hiervoor worden verschillende strategieën ingezet, zoals:
- Het verkeer wel of juist niet mengen door na te denken over de verschillende bezoekersstromen;
- De publieke en private delen ontkoppelen door de hoofdverdieping van de liften op te tillen;
- De entreeniveaus op een beperkt aantal lagen concentreren;
- Het aantal bestemmingen over de hoogte van de toren concentreren, zodat de liften minder vaak hoeven te stoppen en de cyclustijd korter wordt;
- Lokaal trapgebruik stimuleren (met inachtname van toegankelijkheid voor personen met een beperking).
Een bijkomende uitdaging bij liften is dat ze vaak niet achteraf kunnen worden aangepast of bijgeplaatst, omdat ze zijn opgenomen in de constructieve kern van de toren. Deze kern is de ruggengraat en de liften zijn de aorta van het gebouw. Dit concept moet vanaf de schetsontwerpfase al kloppen om de haalbaarheid en toekomstbestendigheid van de toren goed te kunnen bepalen.
Hoogbouw van de toekomst
Door de multifunctionaliteit van torens en de publieke openstelling van bijvoorbeeld stadsbalkons zal er steeds meer vermenging van stromen plaatsvinden binnen hoogbouw. Hiervoor moeten verschillende liftoplossingen worden gevonden, met bijbehorende uitdagingen als beveiliging, veilgheid en evacuatie, eigendom en exploitatiekosten, bevoorrading versus publiek gebruik (mixed-use) et cetera.
De ervaring van Deerns met complexe projecten en de bijbehorende kennis zorgt voor een integrale benadering van deze projecten. Met deze expertise tillen we elk multifunctioneel hoogbouwproject, letterlijk, naar een hoger niveau.
