Deerns is trots om deel uit te maken van het winnende projectteam voor de wederopbouw van scholen in Oekraïne.
Het prototypeproject Neighbourhood for Educational Wonder (NEW), dat in Vilnius werd gepresenteerd, is ontworpen door Scandurra Studio (Italië), in samenwerking met de Oekraïense architect Mykhailo Vustianskyi. Deerns Italië was verantwoordelijk voor het ontwerp van de energiesystemen van de school, terwijl CEAS zich richtte op de geprefabriceerde systemen.
Focus op innovatie en efficiëntie
Duurzaamheid, flexibiliteit en energiebestendigheid vormden de kern van het nieuwe ecosysteem van de school. Het doel: een energiebesparing van 65% ten opzichte van traditionele scholen en een jaarlijkse vermindering van meer dan 20 ton CO₂-uitstoot.
De wedstrijd ‘Future School for Ukraine‘, georganiseerd door het Litouwse ministerie van Buitenlandse Zaken, richtte zich op een snelle en efficiënte wederopbouw van scholen die beschadigd raakten na de invasie van Oekraïne. Dankzij de deelname van Deerns staan vooruitstrevende bouwoplossingen voor schoolgebouwen centraal.
Innovatieve architectuur, ontworpen volgens de Europese Do No Significant Harm (DNSH) richtlijnen, maakt de wederopbouw mogelijk van meer dan 1.600 scholen die tijdens het conflict in Oekraïne zijn verwoest. Neighbourhood for Educational Wonder (NEW) werd gekozen vanwege zijn aanpassingsvermogen, duurzaamheid en snelle uitvoerbaarheid en wordt gebruikt als blauwdruk. De financiering komt van de Oekraïense overheid en nog te bepalen Europese fondsen.
Mattia Mariani, Operations Director Building Performance Group bij Deerns Italië, vertelt: “We stellen altijd ambitieuze doelen, zowel op het gebied van energieprestaties als in maatschappelijke waarde voor de gebruikers en de bouwsector. In onze projecten brengen we niet alleen onze expertise, maar ook de waarden waarin we geloven: welzijn verbeteren, hulpbronnen beschermen voor toekomstige generaties en een waardevolle en duurzame gebouwde omgeving creëren. Duurzaamheid, energieprestaties en akoestiek zijn voor ons geen bijzaken, maar bepalende factoren die een project vormgeven, zoals hierbij ook het geval was.”
“Al onze duurzaamheidsstrategieën zijn gebaseerd op een Data Driven Design-aanpak,” aldus Giambattista Brizzi, Senior Building Physics Specialist bij Deerns Italië. “Dit betekent dat elke ontwerpbeslissing is gebaseerd op beschikbare data en klimaatmodellen. Met computationele ontwerpmodellen simuleren en voorspellen we de gebouwprestaties voordat de bouw klaar is – van thermisch comfort en energie-efficiëntie tot de impact van daglicht in een klaslokaal. Zo richten we ons op de kwaliteiten van een bioklimatologisch en veerkrachtig ontwerp.”
Alessandro Scandurra, architect en oprichter van Scandurra Studio, voegt hieraan toe: “Scholen zijn niet alleen plekken om te leren. Het kunnen gastvrije ruimtes zijn, zelfs schuilplaatsen, die hulp, bijstand en psychologische en medische ondersteuning bieden. In conflictsituaties wordt dit nog belangrijker. Architectuur moet snel en effectief reageren, het moet kwetsbaarheid omzetten in een kans voor wederopbouw.”
Energiebesparing en emissiereductie
De duurzaamheidsstrategie van Deerns is gebaseerd op complexe analyses van energiemodellen. Hiermee kan elke school hernieuwbare energie produceren en daarmee energiepositief worden, waarbij ze meer opwekken dan ze verbruiken.
Elk schoolgebouw heeft een centraal gebouw en een aangrenzende buitenruimte. Daarmee verminderen ze het energieverbruik jaarlijks met gemiddeld 65% ten opzichte van een traditioneel schoolgebouw. Dankzij strategische plaatsing van dakramen en het gebruik van zonnepanelen zijn de scholen voorbereid op problemen met het elektriciteitsnet en heeft 80% van de ruimten daglicht.
Een aanpasbaar modulair systeem
Voor snelheid en flexibiliteit koos Deerns voor concepten van prefabricage en demontage. Het resultaat is een eenvoudig aanpasbaar modulair systeem dat beton en hout gebruikt, geschikt voor snelle uitrol in het hele land. Deze aanpak wordt mogelijk gemaakt door industriële modules die naar Oekraïne worden verplaatst, of dankzij pop-up workshops.
Het ontwerp is niet bedoeld als een ‘one-size-fits-all’ oplossing, maar als een flexibel systeem dat kan worden aangepast aan de specifieke kenmerken van elke locatie. Het houdt rekening met variabelen zoals de aanwezigheid van bomen, schaduw en zonlicht. Daarnaast gebruikt het gerecyclede materialen, zoals afwerkingen van een mengsel van herwonnen aggregaten en mineralen.
Volledig elektrische ecosystemen en waterbesparing
Door de oorlog heeft Oekraïne een tekort aan elektrische infrastructuur. Daarom werd de module ontworpen om scholen om te vormen tot zelfstandige volwaardige ecosystemen, met een aanzienlijke vermindering van het verbruik en grote zonnepaneelinstallaties. Bovendien kan elk gebouw de opgewekte energie delen met omliggende woningen, waardoor kleine energiegemeenschappen ontstaan.
Daarnaast wordt elke school uitgerust met speciale regenwateropvangsystemen, voor de irrigatie van groene ruimtes en sanitaire voorzieningen.
Samenwerking met lokale leveranciers
Het team heeft bewust gekozen voor samenwerking met lokale Oekraïense leveranciers. Beton en hout kregen prioriteit, met geprefabriceerde betonpanelen waarmee lokale grondstoffen optimaal worden benut. Onderdelen zoals glazen muren zijn makkelijk te vervoeren en de gevelbekleding zal van lokale steen zijn.
Meer dan een school
Iedere architecturale module is bedoeld als kloppend hart van een gemeenschapscentrum. Binnenpleinen moeten de kern vormen van een multifunctionele onderwijswijk. Hybride, aanpasbare ruimtes moedigen aan om samen te komen en spelen in op de behoeften van de lokale bevolking. Dit zijn onder andere gymzalen, sportvelden en ontmoetingsruimtes.
Groen en leren gaan hand in hand
Elk schoolcomplex maakt optimaal gebruik van natuurlijk daglicht, via grote ramen die uitkijken op groene binnenpleinen. Deze aandacht voor biofilie, gecombineerd met de aanwezigheid van dakramen en groenzones, is niet alleen functioneel. Dichtbij de natuur zijn en de voordelen van ‘green-bathing’ ondersteunt ook het leerproces van kinderen.
