Nu het ontwikkelen van duurzame gebouwen gemeengoed is geworden, staan gezonde gebouwen hoog op de agenda. En terecht: van de operationele kosten die een organisatie in een kantoorgebouw heeft, gaat volgens onderzoek 1% op aan energie, 9% aan huur en maar liefst 90% aan personeelskosten. Door een gebouw te realiseren dat beter aansluit bij de behoeften van de medewerkers heeft zelfs een kleine verbetering van deze 90% al een groot effect. Maar wat komt er kijken bij het realiseren van een gezond gebouw? De komende weken nemen we u mee in de verschillende onderdelen die van belang zijn bij het realiseren van een gezond gebouw. Deze week staat gezondheid en lucht centraal.
Kwaliteit van de lucht
Een mens ademt iedere 4 seconden in. Dit komt neer op 22.000 ademhalingen per dag. Het is van groot belang dat de lucht die we inademen goede kwaliteit heeft. In het dagelijks leven ademen we lang niet niet altijd schone lucht in. De lucht is vervuild met fijnstof, virussen en bacteriën en vaak ook met verschillende soorten gassen die schadelijk zijn voor onze gezondheid.
De bronnen van deze vervuiling zijn vaak terug te brengen op bepaalde processen die wij als mens in stand houden. Denk bijvoorbeeld aan verbrandingsprocessen, uitstoot van auto’s, elektriciteitscentrales en bouwactiviteiten. Dit zijn allemaal bronnen voor fijnstof in de lucht. Ook komen bij een aantal van deze processen gassen vrij, denk aan stikstofdioxide, kooldioxide, ozon en zwaveldioxide. Maar ook ongewenste dampen vanuit vervuilde grond, zoals benzeen, PAK (polycyclische aromatische koolwaterstoffen) en zware metalen komen voor. De vervuiling is vaak het hoogst in dichtbevolkte gebieden.
Gezondheid en lucht
De gezondheid van de mens wordt vooral bedreigd door het inademen van de zeer kleine deeltjes die in de lucht zitten. De deeltjes kunnen diep in de longen binnendringen. Deze ultrafijne deeltjes zijn vooral afkomstig van rook en verbrandingsprocessen. In de stedelijke omgevingen voor een groot deel veroorzaakt door motorvoertuigen. Dieselmotoren blijken hierbij de grootste vervuiler.
Binnenluchtcondities
Wij brengen gemiddeld 90% van onze tijd binnen door. De binnenluchtcondities zijn vaak slechter dan de buitenlucht. De vervuiling van de binnenlucht wordt veroorzaakt door een combinatie van slecht gefilterde buitenlucht en vervuiling door materialen die verwerkt zijn in het interieur en bouwmaterialen. Hierdoor komen zogenaamde VOC (Volatile Organic Compound) vrij. Deze koolwaterstofverbindingen zijn vluchtige organische stoffen die, zoals de naam al suggereert, makkelijk verdampen. Denk hierbij aan componenten van oplosmiddelen die verwerkt zijn in vloerbedekking, stoffering, meubels en verf. Andere voorbeelden van bronnen van vervuiling van het binnenklimaat zijn kopieerapparaten (ozon), gebruik van sfeerkaarsen en spuitbussen.
Omdat de lucht in een ruimte niet vaak genoeg wordt ververst stapelt vervuiling zich binnen op. Achterstallig onderhoud aan het ventilatiesysteem kan groei van bacteriën in filtersystemen veroorzaken. Hierdoor kan het zogenaamde sick building syndrome ontstaan. Het gebruik van UV kan de groei van de micro organismen in filters of koel- en verwarmingsbatterijen in een luchtbehandelingsinstallatie voorkomen. Het is van belang deze UV lampen regelmatig te vervangen voor een gegarandeerde werking.
Verbeteren binnenklimaat
Door het ventilatiesysteem te voorzien van filters die berekend zijn op de juiste capaciteit en het afvangen van de schadelijke deeltjes en dampen/gassen kan het binnenklimaat sterk worden verbeterd.
Deze filtersystemen kunnen bestaan uit:
- Voorfiltratie – voor het afvangen van grof stof, aerosols en dampen
- HEPA-filters voor het afvangen van zeer kleine deeltjes voor specifieke ruimtes
Daarnaast is een goede doorspoeling van de ruimte van groot belang om de vervuiling die in de ruimte zelf ontstaat zo snel mogelijk af te voeren.
De mechanismen waarmee de deeltjes in contact komen met de vezels in de filtermedia zijn: zeven, onderscheppen, diffusie, vertraagde scheiding en elektrostatische aantrekking. De eerste van deze mechanismen geldt vooral voor de mechanische filters en wordt beïnvloed door deeltjesgrootte. Elektrostatische filtratie wordt bereikt door het opladen van de media als onderdeel van het fabricageproces.
Luchtverontreiniging en productiviteit van de medewerker
Uit onderzoeken blijkt dat fijnstof de oorzaak is van afnemende werkprestaties. De kleinste deeltjes kunnen zelfs in de bloedsomloop en het zenuwstelsel doordringen. Dit heeft een negatief effect op de concentratie en geestelijke prestaties. Investeren in de juiste filters in ventilatiesystemen en het verbeteren van de ventilatie blijken de prestaties en de comfortbeleving te verbeteren.
Volgende keer staat het onderwerp Gezondheid en licht centraal in de serie gezonde gebouwen.
Voor meer informatie over gezonde gebouwen en hoe die gerealiseerd kunnen worden kunt u contact opnemen met de experts van Deerns.