Nu het ontwikkelen van duurzame gebouwen gemeengoed is geworden, staan gezonde gebouwen hoog op de agenda. En terecht: van de operationele kosten die een organisatie in een kantoorgebouw heeft, gaat volgens onderzoek 1% op aan energie, 9% aan huur en maar liefst 90% aan personeelskosten. Door een gebouw te realiseren dat beter aansluit bij de behoeften van de medewerkers heeft zelfs een kleine verbetering van deze 90% al een groot effect. Maar wat komt er kijken bij het realiseren van een gezond gebouw? De komende weken nemen we u mee in de verschillende onderdelen die van belang zijn bij het realiseren van een gezond gebouw. Deze week staat gezondheid en licht centraal.
Licht en het creëren van een prettige ruimte
De beleving van licht is subjectief en daardoor moeilijk in getallen te vangen. Wanneer wordt een ruimte als aantrekkelijk ervaren? Het is moeilijk om daar de vinger op te leggen. Vaak wordt daarom naar de norm teruggegrepen die een richtlijn geeft voor verschillende situaties. Hier wordt behalve een verlichtingsniveau ook een minimale gelijkmatigheid aangegeven om donkere plekken te voorkomen. Maar in sommige situaties maken wat minder belichte plekken juist een interessant beeld, denk aan musea of hotelomgevingen. Hier zijn lichtaccenten juist de sfeermakers en deze bestaan bij de gratie van donkere plekken. Daarnaast is het niet altijd nodig het minimale verlichtingsniveau uit de richtlijn te realiseren. Ook op dit vlak kan vanwege sfeer of energiebesparing een andere keuze gemaakt worden. Een goed lichtontwerp maakt hier weloverwogen keuzes in.
Ondersteuning biologisch klok
Gelukkig is er tegenwoordig meer aandacht voor comfort voor de gebruiker, ook op het gebied van licht. Een actueel thema is het ondersteunen van onze interne biologische klok met licht. Hoewel er momenteel nog veel onderzoek loopt, is inmiddels al wel bekend welke hoeveelheid, richting en samenstelling van het licht nodig is om op dit gebied resultaten te boeken. Omgekeerd zorgt te weinig licht voor ontregeling van onze interne klok wat meer zorgt voor minder goede nachtrust met alle lange termijn gevolgen van dien. Alle reden dus om een vitale werk- en verblijfsomgeving te creëren.
Ook binnen WELL is hier een credit aan gewijd, die voor de verblijfsplekken een minimale waarde opgeeft, zodat een gebruiker voldoende licht krijgt tijdens werkdag. Maar het beste blijft het natuurlijk even naar buiten te gaan tijdens de dag. Voor patiënten in zorginstellingen of ouderen is dit helaas niet altijd mogelijk. Een goed kunstlichtontwerp kan dit gelukkig dus grotendeels opvangen.
Visueel comfort bij LED
LED’s worden steeds kleiner en krachtiger. Een gevaar dat daarbij op de loer ligt is verblinding. De intensiteit van veel LED’s is dermate hoog daar bij inkijk direct wordt verblind. Hoe gaan we hier mee om in een lichtontwerp?
Onze normen lopen op dit gebied wat achter. De NEN 12464-1 spreekt over de bekende UGR waarde die de helderheid van het zichtbare deel van de lichtbron afzet tegen de omgeving. Deze UGR waarde is destijds ontwikkeld voor een grid fluorescentie armaturen in het plafond. Er wordt daarbij vanuit gegaan dat de kijkhoek van iemand die daaronder aan het werk is, iets omlaag gericht is.
Maar wat gebeurt er nu bij een fel LED armatuur in de ooghoek? Juist, die trekt de aandacht en veroorzaakt daarvoor discomfort. En dat terwijl datzelfde LED armatuur volgens de specificaties best aan de UGR waarde voor werkplekken kan voldoen. Het is daarom zaak goed in te schatten hoe de gebruiker van de ruimte zich gedraagt en wat daarbij zijn blikveld is. Directe inkijk in de LED moet altijd worden voorkomen.
Voor meer informatie over gezonde gebouwen en hoe die gerealiseerd kunnen worden kunt u contact opnemen met de experts van Deerns.